Việt Nam là thị trường tiêu thụ thực phẩm và đồ uống rất tiềm năng. Số liệu thực tế cho thấy lượng tiêu thụ luôn chiếm tỷ lệ cao trong chi tiêu hàng tháng của mỗi người tiêu dùng và tăng dần theo thời gian. Do đó, từ trước đến nay, công nghệ thực phẩm luôn là một trong những ngành học quan trọng được quan tâm và chú ý. Nếu bạn đang muốn tìm hiểu hay theo đuổi ngành này trong tương lai thì đừng bỏ qua bài viết dưới đây nhé!
Ngành công nghệ thực phẩm và định nghĩa
Công nghệ thực phẩm (Food Technology) là ngành thuộc lĩnh vực bảo quản và chế biến thực phẩm; nghiên cứu phát triển những sản phẩm mới, kiểm tra đánh giá chất lượng của thực phẩm. Mục đích là nhằm đa dạng hóa và đáp ứng được nhu cầu của dân chúng mà vẫn đảm bảo an toàn sức khỏe người tiêu dùng.
Ngành công nghiệp thực phẩm ngày nay đã trở nên đa dạng hóa từ hình thức đến quy mô. Từ mô hình sản xuất truyền thống từ các hoạt động nhỏ, do gia đình quản lý, sử dụng nhiều lao động, đến các quy trình sản xuất công nghiệp lớn, được cơ giới hóa cao và sử dụng nguồn vốn cao hơn.
Hiện nay tại Việt Nam có thể kể đến những kỹ thuật trong công nghệ chế biến thực phẩm tiêu biểu như: Công nghệ chế biến thịt và sản phẩm từ thịt, công nghệ sản xuất rượu bia, sản xuất nước giải khát, công nghệ sản xuất và chế biến sữa.
Đồng thời là bảo quản và chế biến thủy hải sản, sản xuất sản phẩm ăn liền, bảo quản hoa quả… Những kỹ sư ngành công nghệ thực phẩm sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong các chuỗi sản xuất và chế biến thực phẩm này.
Công nghệ thực phẩm nên học ở đâu?
Hiện nay có rất nhiều trường đại học và cao đẳng tổ chức đào tạo ngành học này trải dài từ Bắc vào Nam. Dưới đây là danh sách một số trường tiêu biểu bạn có thể tham khảo:
Tại khu vực miền Bắc
- Đại học Kinh tế – Kỹ thuật Công Nghiệp (cơ sở Hà Nội và cơ sở Nam Định)
- Đại học Bách khoa Hà Nội là cơ sở hàng đầu cả nước đang đào tạo ngành công nghệ thực phẩm được nhiều sinh viên tin tưởng lựa chọn. Đội ngũ giảng viên đều là người có kinh nghiệm lâu năm và nổi tiếng trong ngành.
- Đại học Nông Lâm Thái Nguyên tiêu biểu tại tỉnh Thái Nguyên có nhóm ngành về thực phẩm.
- Đại học Nông lâm Bắc Giang
- Đại học Mở Hà Nội
- Cao đẳng cộng đồng Hà Tây
Đào tạo công nghệ thực phẩm tại khu vực miền Trung
- Đại học Nông lâm Huế
- Đại học Bách khoa Đà Nẵng
- Đại học Vinh (Nghệ An)
- Đại học Yersin Đà Lạt
- Đại học Duy Tân (Đà Nẵng)
- Đại học Nha Trang
- Cao đẳng công nghiệp Huế
- Trường Cao đẳng lương thực thực phẩm – CFI (tại Đà Nẵng)
Tại khu vực miền Nam
- Đại học Bách khoa – ĐHQG Hồ Chí Minh khá nổi tiếng với ngành đào tạo này khi số lượng sinh viên đăng ký xét tuyển hàng năm đều rất lớn.
- Đại học Nông lâm TP.HCM
- Đại học Quốc tế – ĐHQG TP.HCM
- Đại học Công nghiệp TP.HCM
- Đại học Công nghiệp thực phẩm TPHCM
- Trường Đại học Thủ Dầu Một cũng được đánh giá là một trong những cơ sở mà sinh viên yêu thích công nghệ thực phẩm nên chọn để học.
- Đại học Công nghệ Sài Gòn và Đại học Công nghệ Đồng Nai
- Trường Đại học Lạc Hồng
- Cao đẳng Đại Việt Sài Gòn
- Cao đẳng Công nghệ cao Đồng An
Các hạng mục đào tạo ngành công nghệ thực phẩm
Đối với các sinh viên theo học chuyên ngành thực phẩm thì sẽ được đào tạo về các kiến thức từ nền tảng đến chuyên môn về sinh học, hóa học, vệ sinh an toàn thực phẩm, phương pháp chế biến thực phẩm, quy trình phân tích và đánh giá, vận hành dây chuyền sản xuất…
Vì tính chất đặc thù của ngành học công nghệ thực phẩm nên sinh viên sẽ phải thực hành trong phòng thí nghiệm thường xuyên. Hoạt động học tập hằng ngày sẽ gắn liền với các công việc phân tích thực tế và đánh giá thông qua số liệu, tiến hành các quy trình sản xuất, chế biến và bảo quản thực phẩm. Một số chuyên ngành tiêu biểu có thể kể đến như:
- Công nghệ sau thu hoạch
- Công nghệ sinh học thực phẩm
- Công nghệ chế biến thực phẩm
- Phân tích thực phẩm
- Phát triển sản phẩm
- Vi sinh vật học thực phẩm
- Hoá sinh học thực phẩm
- Dinh dưỡng
- Thực phẩm chức năng
- Quản lý chất lượng
- An toàn thực phẩm
- Quản lý chuỗi cung ứng và nguồn gốc thực phẩm
- Công nghệ sản xuất/chế biến rượu, bia, nước giải khát; rau quả; dầu thực vật; lương thực, nước chấm, gia vị; thịt, trứng, thủy sản; đường, bánh, kẹo; trà, cà phê, ca cao…
Cơ hội việc làm của ngành thực phẩm hiện nay
Ngành công nghệ thực phẩm vẫn luôn được đánh giá là ngành học triển vọng và rất có tiềm năng phát triển trong tương lai. Sau khi được đào tạo và trang bị cho mình đầy đủ những kiến thức chuyên ngành thì sinh viên khi tốt nghiệp có thể xin việc tại các công ty, doanh nghiệp về thực phẩm.
Số lượng các công ty, tập đoàn về thực phẩm tại Việt Nam rất lớn nên sẽ không phải lo lắng về vấn đề không tìm được địa chỉ để làm việc. Các sinh viên sau khi tốt nghiệp ngành liên quan đến công nghệ thực phẩm có thể làm việc tại:
Doanh nghiệp hoặc đơn vị liên quan đến thực phẩm
Bạn có thể lựa chọn những trường doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực thực phẩm bao gồm đồ ăn nhanh, chế biến đồ ăn khô, thủy hải sản,…. Tại Việt Nam có rất nhiều tập đoàn lớn hiện hoạt động ở nhóm ngành này vì thế bạn sẽ sở hữu được cơ hội nghề nghiệp lớn nếu học ngành này ra.
Nhân viên bảo quản chất lượng thực phẩm trong xuất khẩu
Tại các doanh nghiệp xuất khẩu vị trí nhân viên bảo quản cũng đang rất được ưa chuộng. Sinh viên học ngành công nghệ thực phẩm ra trường có thể ứng tuyển vào vị trí này ngay, tùy từng công ty mà có thể tuyển từ thực tập lên chính thức hoặc yêu cầu kinh nghiệm cụ thể. Mức lương cho vị trí này đang khá hấp dẫn, nhiều thử thách và cơ hội thăng tiến cho bản thân.
Chuyên gia tư vấn dinh dưỡng
Với những bạn có kiến thức công nghệ thực phẩm vững chắc có thể lựa chọn làm chuyên gia tư vấn dinh dưỡng với cơ hội nghề nghiệp rộng mở. Bạn sẽ nhận về cho mình nguồn tiền lớn bằng việc làm cho các viện dinh dưỡng hoặc tự mở cơ sở tư vấn cho riêng mình. Nhưng nếu muốn chọn vị trí này bạn cần có khả năng giao tiếp tốt, kiến thức chuyên môn thật vững và nắm bắt được tâm lý khách hàng.
Chuyên viên về vệ sinh an toàn thực phẩm
Lựa chọn chuyên viên về vệ sinh an toàn thực phẩm sẽ cần phải có kinh nghiệm ít nhất 6 tháng trong lĩnh vực hoặc đã có thời gian làm việc trước đó tại các công ty ngay từ khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường. Bất cứ một tập đoàn về lương thực, thực phẩm cũng sẽ cần có vị trí này nên mọi người sẽ có cơ hội nghề nghiệp lớn trong lĩnh vực này.
Đặc biệt với chức danh là chuyên viên về vệ sinh an toàn thực phẩm bạn có thể phấn đấu lên nhiều vị trí cao hơn. Cùng với đó mức tiền lương nhận được khá cao so với mặt sàn của các ngành nghề khác.
Một số vị trí khác có thể làm sinh viên công nghệ thực phẩm
Ngoài những ngành bên trên bạn có thể chọn lựa một trong số các vị trí và định hướng nghề nghiệp như sau:
- Mua bán xuất nhập khẩu
- Kỹ sư chế biến nông sản.
- Kỹ sư chế biến thuỷ sản.
- Nghiên cứu viên về công nghệ sản xuất và chế biến thực phẩm tại các trường đại học của Việt Nam hay nước ngoài
- Tiếp tục theo học Thạc sĩ, Tiến sĩ về chuyên ngành của mình
- Giảng viên tại các trường về khoa học thực phẩm
Mức lương của các vị trí về công nghệ và khoa học thực phẩm thì khá cao. Đối với sinh viên chưa có kinh nghiệm thì thường sẽ được nhận ở các vị trí thấp và cơ bản. Trong thời gian đầu thì việc tích lũy được càng nhiều kinh nghiệm thì càng quan trọng hơn.
Về lâu dài, khi đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm cũng như có kỹ năng và kiến thức chuyên môn cao thì cơ hội phát triển trong ngành là rất cao. Mức lương trung bình của các chuyên viên, kỹ sư có thể lên đến 46 – 70 triệu đồng/tháng.
Tuy nhiên dù là bất cứ ngành nghề gì không riêng gì công nghệ thực phẩm mức tiền lương cao cũng đồng nghĩa với khối lượng công việc khá nhiều. Hơn nữa độ canh tranh khá lớn vì thế mọi người cần không ngừng cố gắng và trau dồi kỹ năng của bản thân mình để không bị đào thải.
Tiềm năng phát triển thị trường trong thời gian tới
Theo thống kê của Vietnam Report, Việt Nam là một trong những thị trường có sức tiêu thụ thực phẩm và đồ uống rất lớn. Trong cơ cấu chi tiêu hàng tháng của người tiêu dùng, tỷ lệ tiêu thụ thực phẩm và đồ uống chiếm lên đến 35% (tỷ lệ cao nhất), đạt 15% GDP và vẫn duy trì xu hướng tăng dần theo thời gian.
Với quy mô dân số hiện nay lên đến 97,34 triệu người, thu nhập bình quân đầu người cũng ngày một tăng lên dẫn đến nhu cầu và mức sống của người dân Việt cũng tăng lên. Do đó, họ sẵn sàng chi ra một khoảng tiền lớn hơn trước cho một sản phẩm thực phẩm hoặc đồ uống.
Bên cạnh đó, Việt Nam vốn có thế mạnh về nguồn nguyên liệu thực phẩm phong phú như gạo, cà phê, rau quả… Các nhóm hàng nông sản chủ lực đã trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của nước ta và mang lại nguồn thu lớn.
Với tiềm năng lớn về khoa học và kỹ thuật chế biến thực phẩm như vậy. Việt Nam đã trở thành một trong những lựa chọn của các nhà đầu tư trong và ngoài nước về lĩnh vực công nghiệp chế biến thực phẩm. Do đó, công nghệ thực phẩm sẽ là một ngành học đầy hứa hẹn và có triển vọng để bạn theo đuổi trong tương lai.
Kết luận
Nhìn chung, đây là một lĩnh vực đa dạng, quan trọng và có nhiều tiềm năng để phát triển. Tuy nhiên ngành nào cũng sẽ gặp phải cạnh tranh và thách thức. Đặc biệt đối với ngành thường xuyên cải tiến như công nghệ thực phẩm, bạn cần không ngừng nâng cao kiến thức và khả năng chuyên ngành của mình để không bị bỏ lại phía sau.
